Forensische linguïstiek: van politieverhoor naar proces-verbaal

Als de politie een verdachte verhoort, maakt ze daarvan een proces-verbaal op. Dat proces-verbaal gaat in het strafdossier en komt zo terecht bij de rechters. Die vinden het vaak niet nodig om alle vragen opnieuw aan de verdachte te stellen, maar gaan in beginsel uit van wat er in het dossier staat. Maar hoe accuraat is zo’n proces-verbaal eigenlijk? En wat voor effecten heeft het als de politie en of verdachte met elkaar spreken via een tolk?

Dit webinar is het tweede deel van de webinarserie Forensische linguïstiek.

Als je weleens hebt getolkt bij een politieverhoor, is het je waarschijnlijk al opgevallen dat er heel veel stapjes voor nodig zijn om het verhaal van de verdachte op papier te krijgen. De verhoorder stelt een vraag in het Nederlands, die je vervolgens tolkt aan de verdachte in zijn/haar eigen taal. Vervolgens geeft de verdachte antwoord in de eigen taal, wat je dan weer naar het Nederlands tolkt. Dit alles gebeurt mondeling, maar moet ook nog op papier komen. Jouw mondelinge antwoord wordt dus weer omgezet naar schriftelijke taal in het proces-verbaal. Dit kan er dan vervolgens zo uit komen te zien:

“Je vraagt mij of ik toestemming heb gekregen om de tas mee te nemen. Ik antwoord je dat niemand mij het recht of de toestemming heeft gegeven om me het goed toe te eigenen.”

Gelukkig is dit een ietwat verouderd voorbeeld en zullen de meeste processen-verbaal tegenwoordig in een iets toegankelijkere stijl zijn geschreven. Nog steeds worden er echter dingen veranderd, weggelaten of toegevoegd bij de totstandkoming van een proces-verbaal. Dit terwijl in de wet staat dat het document zo veel mogelijk te dient worden opgemaakt in de eigen woorden van de verdachte.

Als dit proces in normale gevallen al zo moeizaam verloopt, hoe zal dit dan gaan als er een tolk deelneemt aan het verhoor? Kan dan eigenlijk überhaupt wel worden gesproken van de eigen woorden van de verdachte?

In dit webinar wordt besproken hoe een verhoor op papier komt te staan en wat dit proces zo lastig maakt. De spreekster bespreekt een onderzoek naar de accuratesse en volledigheid van processen-verbaal en laat praktijkvoorbeelden zien. Kennis over hoe dit proces verloopt is essentieel bij het deelnemen aan een verhoor als tolk, omdat anders mogelijk verkeerde verwachtingen bestaan over de gang van zaken. Tijdens het webinar zal ook aandacht worden besteed aan hoe deelname van een tolk aan het verhoor mogelijk kan leiden tot een verder verlaagde accuratesse van het proces-verbaal.

Ook wordt ingegaan op het gebrek aan zelfinzicht in de feilbaarheid van de vertaalslag die een politieagent maakt door een mondeling gesprek naar schrift om te zetten. Ook de overige procesdeelnemers, zoals rechters, lijken zich niet goed bewust van de feilbaarheid en mate van subjectiviteit bij dit proces. Dit soort kennis is niet alleen van belang voor tolken die weleens bij politieverhoren werken, maar biedt ook inzicht voor tolken/vertalers in de mate van subjectiviteit en feilbaarheid van menselijke handelingen in het algemeen. Onderwerpen als accuratesse, compleetheid en betrouwbaarheid zijn namelijk niet alleen van toepassing op processen-verbaal, maar evenzeer op andere documenten zoals vertalingen.

Dit webinar is het tweede deel van de webinarserie Forensische linguïstiek.

Meer weten over dit onderwerp? Bekijk dan onze online lesmodule Politieverhoren.

Leerdoelen

- De tolk heeft inzicht in het opmaken van het proces-verbaal.
- De tolk kent het verloop van het proces van omzetten van gesproken taal schrijft.
- De tolk is op de hoogte van wat dit proces zo lastig maakt.
- De tolk is op de hoogte van de gevolgen van een verlaagde accuratesse van het proces-verbaal.
- De tolk heeft inzicht in de mate van subjectiviteit en feilbaarheid van menselijke handelingen in het algemeen.

Leesopdracht

Leesopdracht:

In jouw KTV-account tref je het volgende artikel aan:

  • PV’s en opnamen van verdachtenverhoren: een wereld van verschil; het Tijdschrift voor de Politie - jg 77/nr.3/15

Schrijfopdracht:

Kijk het interview van Humberto Tan met taalwetenschapper Rosemary Orr. Het interview is hier te vinden: https://www.youtube.com/watch?v=O484MePYK28. Je mag stoppen wanneer Humberto Tan na ongeveer 2 minuten de andere tafelgenoten bij het gesprek betrekt.

Stel je voor dat dit een verhoorsituatie is en dat je bent gevraagd om een verslag op te maken voor in het strafdossier: een proces-verbaal dus. Het doel van het proces-verbaal is om de informatie die de verdachte geeft aan de rechters te communiceren, zodat zij dit kunnen gebruiken voor hun oordeel. Je maakt zelf keuzes over wat je wel en niet opschrijft en in welke vorm. Dat kan variëren van een zeer beknopte samenvatting tot een letterlijke weergave. Bedenk wel dat je in de echte situatie niet kunt pauzeren of terugspoelen. Let op: je hoeft in dit geval niets te vertalen. Deze oefening is uitsluitend bedoeld om tijdens het webinar te kunnen bespreken.

Voor deze opdrachten kun je 1 pe-punt bij Bureau Wbtv registreren (leesopdracht: 0,25 | schrijfopdracht: 0,75 [max. 3 A4'tjes]). Om voor punten in aanmerking te komen, upload je jouw schrijf- en/of vertaalopdracht uiterlijk twee dagen voor het webinar via Mijn KTV > Cursussen.

Meike de Boer heeft een achtergrond in de criminologie, rechtspsychologie en forensische linguïstiek. Ze houdt zich bezig met een diversiteit aan onderwerpen op het gebied van taal en recht, maar is vooral geïnteresseerd in onderwerpen die de rechtsgang eerlijker maken. Zo onderzocht ze meerdere strafdossiers van mogelijk onterecht veroordeelden en deed ze onderzoek naar onder meer (on)eerlijke verhoortechnieken, de accuratesse van processen-verbaal, en bias in forensische transcripties. Momenteel werkt ze binnen het veld forensische fonetiek aan kennisvergroting over de taalkundige elementen waarmee rekening moet worden gehouden bij (eerlijke) forensische sprekervergelijkingen. Meike ziet het als haar persoonlijke missie om haar wetenschappelijke kennis te verspreiden onder het algemene publiek. Ze is dan ook regelmatig te vinden op wetenschapsbeurzen voor kinderen of volwassenen. Meer informatie over haar projecten is te vinden op https://linguaforensica.home.blog

Aan deze activiteit zijn de volgende punten en kenmerken toegewezen

 
Accreditatie
 
Competenties
Linguïstische en tekstuele competentie
Contacturen
2,00
Voorbereiding
 
Leesopdracht
0,25
Schrijfopdracht
0,75
Totaal
3,00

Van bovengenoemde punten kunnen de volgende punten aangemerkt worden als specialisatiepunten:

Tolk/vertaler in strafzaken
3,00
 
Accreditatie
 
Doelgroepen
Tolken NGT, Schrijftolken
Nummer activiteit
33759
Categorie
 
Contacturen
2,000
Leesopdracht
0,250
Schrijfopdracht
0,750
Totaal
3,00

Meer informatie over bijscholingspunten vind je hier.

Inloggen
Uiterlijk 24 uur voor de start van het webinar ontvang je een instructiebericht m.b.t. het registreren en inloggen voor het webinar zodat je deze kunt bijwonen. Webinars zijn interactieve presentaties (live), die ondersteund worden door een PowerPoint-presentatie op je scherm. Tijdens een livewebinar kun je schriftelijk vragen stellen aan de spreker. 

Opname
Je ontvangt de opname van het webinar uiterlijk 24 uur nadat het livewebinar heeft plaatsgevonden. Je kunt de opname gedurende 7 dagen afspelen via de map 'Opnames' in Mijn KTV. Deelnemers die onverhoopt niet live kunnen deelnemen en na het beluisteren van de opname nog met vragen blijven zitten, kunnen deze via de mail stellen. Deze zullen naderhand door de docent beantwoord worden.

Verplichte evaluatie
Voor de verstrekking van een KTV-certificaat én puntentoekenning door de Stg. RTGS is het vereist dat je

1) elk livewebinar volledig volgt of binnen 7 dagen de opname volledig bekijkt; én
2) het evaluatieformulier invult. Het evaluatieformulier bevindt zich in Mijn KTV > Cursussen.


Wat heb ik nodig om een webinar(opname) te bekijken?
Om een webinar of opname te kunnen beluisteren/bekijken, heb je slechts een laptop/computer/tablet met een goede internetverbinding en geluid(sboxen) of een headset nodig.  


LET OP: de kortingsactie van 30 euro bij drie inschrijvingen, geldt niet voor webinars.

Datum: 25 juni 2025
  • PE 3
  • van 20:00 tot 22:00
  • 75,- (excl. BTW)
  • Online