Het obstakel

'Er is iets mis,' realiseer ik me als de tolk ineens begint te hakkelen en dan volledig stilvalt.

Ze zit rechts van me en was net nog levendig bezig met tolken van wat mijn gast, die recht tegenover me zit, tegen mij had gezegd. Daarbij had ze zelfs een woord iets harder uitgesproken en er een kleine hoofdbeweging bij gemaakt, een verkleinde weerspiegeling van wat ik mijn gesprekspartner had zien en horen doen.  

Het tolken lijkt ineens uit haar handen te glippen, ze staart nu naar haar blaadje, waarop ik zie dat ze diagonaal van linksboven naar rechtsonder wat woorden en symbolen heeft gezet. Daar lijkt niets mis mee, misschien kan ze het zelf niet lezen? Het moet inmiddels zwart voor haar ogen zien. Dan bekruipt me het gevoel dat ze zelfs stopt met adem halen. 'Blijf ademen!', wil ik haar dan ook toefluisteren, 'je hersens hebben juist nu zuurstof nodig.' Maar op mijn tanden bijtend maak ik even oogcontact met de voorzitster van de vierkoppige examencommissie, links van mij. Zij heeft het ook in de gaten en wacht gelukkig ook nog even af. Hopelijk kan de examenkandidaat zelf weer opstarten. Die ervaring zal haar namelijk meer sterken dan als wij ingrijpen. De seconden tikken voorbij, en ik weet dat het voor haar eindeloos lijkt te duren..... 

  
Dan, net voor ik toch iets tegen de tolk wil zeggen, zie ik dat ze met haar hand een kleine golfbeweging maakt ter hoogte van haar buik. Precies wat ik haar net voor het examen begon nog als tip had meegegeven. Dat was bij de garderobe terwijl ze haar mobiel in het kluisje legde, daar vertelde ze me namelijk dat ze al vreesde voor een black-out. Ze is nu duidelijk bezig met zich te concentreren op haar ademhaling. Vol bewondering kijk ik naar hoe ze een slok water neemt. Niet alleen heeft ze mijn tip onthouden en ook nog eens toegepast maar ze voegt er ook nog iets wezenlijks aan toe. Met die slok koopt ze tijd en doet ze iets wat haar hersenen begrijpen: het glas pakken, aan de mond zetten en het water doorslikken. Hand over hand krijgt ze zo de controle terug. 

 
Dan kijkt ze me aan en zegt dat ze iets gaat navragen, waarop ze zich direct in haar andere taal tot mijn gast richt. Vervolgens krijg ik van haar het laatste stukje van de vertolking met daarin een beschrijving van het woord obstakel. Ah, denk ik dan, dat woord was dus letterlijk en figuurlijk even een hindernis voor haar. Éven, schrijf ik bewust, want wat een prachtige redding van de situatie heeft ze hiermee volbracht. Misschien steeg ze boven zichzelf uit of misschien is dit gewoon haar niveau, maar als dit is wat ze onder de verzwarende omstandigheden van een rollenspel tijdens de integrale tolktoets in huis heeft, dan komt ze er wel!

Maarten Koot 

Trainings- en assessmentacteur bij de KTV-tolktoetstrajecten 

Met dank aan de moed en inzet die Malgarzota en Natalia mij, en zichzelf hebben getoond.