Taal & gender in het Frans (opname)

In de samenleving zien we in de afgelopen jaren een toenemende aandacht voor genderbewust taalgebruik. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de aanpassing van de omroepberichten op Nederlandse treinstations: niet langer meer Dames en heren, maar Beste reizigers.

Ook in het Frans zien we na een aarzelend begin verschillende vormen van dit zogeheten inclusieve taalgebruik steeds meer voorkomen. Dit betekent dat ook vertalers met de vraag geconfronteerd worden hoe ze zulk inclusief taalgebruik in een andere taal kunnen vertalen, aangezien talen vaak verschillende strategieën gebruiken. Inclusief taalgebruik is een voorbeeld van directe invloed van de sociale situatie op een taal, net als het toegenomen gebruik van vrouwelijke vormen van beroepsnamen (bijvoorbeeld la professeure ‘de lerares/docente’ in het Frans).

Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat sprekers van het Frans zich steeds meer bewust worden van de relatie tussen grammaticaal woordgeslacht enerzijds (le chanteur = mannelijk; la chanteuse = vrouwelijk) en biologisch geslacht anderzijds (le chanteur verwijst naar een man; la chanteuse naar een vrouw). In sommige gevallen kan die relatie tussen woordgeslacht en biologisch geslacht echter tot problemen leiden. Een goed voorbeeld hiervan zijn zogeheten partitiefconstructies (bijvoorbeeld 'De jongste van de studenten'). Wanneer deze constructies naar een gemengde groep verwijzen kan er in bepaalde gevallen een conflict ontstaan tussen grammaticaal geslacht en biologisch geslacht, waarvoor geen duidelijke regels bestaan. Zulke conflictsituaties kunnen ons inzicht geven in de invloed van sociale veranderingen op het taalsysteem.

Tijdens het webinar zullen de volgende aspecten aan het bod komen:

1. Wat is de huidige situatie in het Frans qua gebruik van vrouwelijke vormen van beroepsnamen en genderneutraal taalgebruik?
2. Hoe verhoudt de situatie voor het Frans zich tot de situatie voor het Nederlands? Welke verschillen en overeenkomsten zijn er?
3. Wat kunnen we leren van situaties waarin er een conflict is tussen grammaticaal woordgeslacht en biologisch geslacht?
4. Welke invloed kan de sociale situatie hebben op het taalsysteem en hoe zou dit uiteindelijk kunnen leiden tot taalverandering?

Leerdoelen

- Inzicht in de discussies omtrent genderneutraal/inclusief taalgebruik en de verschillen en overeenkomsten tussen het Frans en het Nederlands.

- Inzicht in de speciale relatie tussen taal en gender.

- Inzicht in hoe sociale factoren invloed kunnen hebben op taal.

Relevantie

Inzicht in de relatie tussen taal en gender in verschillende talen kan helpen bij het vertalen van specfieke vormen van genderbewust taalgebruik van de ene in de andere taal. Bepaalde vormen van taalgebruik die in de ene taal geen problemen opleveren (denk bijvoorbeeld aan het lidwoord de in het Nederlands, dat zowel met mannelijke als metvrouwelijke woorden wordt gebruikt) kunnen bij het vertalen naar een andere taal wel tot problemen met inclusiviteit leiden (Frans heeft zowel een mannelijk (le) als een vrouwelijk lidwoord (la)).

Voertaal

Nederlands

Tijdens de lezing zullen verschillende voorbeelden uit het Frans gebruikt worden, met Nederlandse vertaling.

Leesopdracht

In jouw KTV-account vind je een document waarin de belangrijkste relevante taalkundige begrippen kort omschreven worden. Je kunt dit document voorafgaand aan de opname doornemen; deze begrippen zullen ook tijdens het webinar kort uitgelegd worden.

Thom Westveer is sinds 2016 promovendus Taalwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en daarnaast docent (Franse) taalkunde. In zijn promotieonderzoek kijkt hij naar de invloed van sociale veranderingen op de Franse en de Duitse taal. Zijn onderzoek laat zien dat de groeiende aandacht voor gendergelijkheid in taal invloed heeft op grammaticaal geslacht en congruentie, wat uiteindelijk zou kunnen leiden tot taalverandering.

Voordat hij aan zijn promotieonderzoek begon studeerde Thom Franse taal & cultuur, Duitse taal & cultuur en Taalwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam.

Aan deze activiteit zijn de volgende punten en kenmerken toegewezen

 

Accreditatie

 

Competenties

Linguïstische en tekstuele competentie, Vertaalcompetentie, Tolkcompetentie

Contacturen

1,00

Voorbereiding

 

Totaal

1,00

Meer informatie over bijscholingspunten vind je hier.

Details van deze opname:

Je ontvangt na aankoop van de opname een link waarmee je gedurende 7 dagen de opname kunt openen en afspelen.

Duur: 1:00:22 minuten
Beschikbaarheid: 7 dagen na aankoop
Documentatie: PowerPoint als hand-out in PDF
Aantal PE: 1
Certificaat van deelname: ja, per e-mail

Hoe werkt het?
Om een opname te bekijken, heb je een laptop/computer/tablet met een goede internetverbinding en geluid(sboxen) nodig. 
Bij opnames is het beeld van de spreker niet zichtbaar, alleen de presentatie. Je ontvangt deze presentatie ook per e-mail als hand-out, zodat je desgewenst aantekeningen kunt maken.

'Zeer interessant, goede uitleg, bevlogen spreker die ook een theoretisch onderwerp boeiend wist te maken.'

'Duidelijk en overzichtelijk. Voorbeelden verduidelijken het verhaal goed. Spreker heeft door zijn promotieonderzoek veel actuele informatie, dat is leuk'

'Het niveau van het webinar is goed. Niet alleen wordt er uitleg gegeven over enkele grammaticale aspecten (zoals vrouwelijke beroepsnamen, congruentie en genderneutrale vormen) maar ook over de invloed van maatschappelijke veranderingen (zoals de arbeidsparticipatie van vrouwen en het instellen van taalcommissies) op die grammaticale aspecten.'